Bebek beslenmesinde İlk 6 ay sadece anne sütü verilmesi bebeğin gelişimi için yeterlidir. Su dahil başka hiçbir gıda verilmesine gerek yoktur. Anne sütü her zaman uygun sıcaklıkta, sindirimi kolay,bebeğin büyüme ve gelişimi için gerekli tüm besin öğelerini içeren, bağışıklık sistemini destekleyecek bileşenlerle dolu, anne ve bebek arasındaki bağı kuvvetlendiren mucizevi bir besindir ve her bebeğin hakkıdır.
6.ay ile birlikte bebek için önemli bir gelişme aşaması olan ek gıda serüveni başlar. Pek çok yanlış uygulama sonucunda ek gıdaya geçiş süreci hem anne hem de bebek için zorlu bir süreç olmaktadır genellikle.Annenin kafası bebeğe ne vereceğim diye karışık; yutamaz mı, boğulur mu diye endişeli;ne kadar yedi, ne kadar yedirmeliyim diye de panik halindedir.
Ek gıdaya geçiş sürecindeki ilk aşama bebeğin besinlerle tanıştırılmasıdır aslında. Yani 6 aylık bir bebeğin hala ana besini anne sütüdür, bu durum yaşamın ilk bir yılı tamamlanana kadar da böyle olacaktır.
Bu dönemde ek gıdaların amacı bebeği beslemek değil, katı gıdalarla bebeği tanıştırmaktır. Bu tanıştırma hem damak tadı hem de sindirim sistemini kapsar. Çünkü bebeğin sindirim sistemi henüz tam gelişmemiştir ve pek çok besin için hazır değildir. Anne sütü annenin yediklerine göre aromalansa da besinlerin kendi lezzetlerine ve kıvamlarına alışmak bebek için belli bir zaman ister.
Bu sebeplerden dolayı bu dönemde kesinlikle aceleye ve zorlamaya yer yoktur.
İlk kez ek gıda denerken bebek uykusunu almış ve keyfi yerinde olmalı, mutlaka dik oturur pozisyonda olmalı, denenecek besin 1 çay kaşığı ile başlanıp gün be gün arttırılarak ½ çay bardağına tamamlanmalıdır. Her bebeğin ilk tepkisi farklı olacaktır. Kimi iştahla devamını isteyecek kimi yüzünü buruşturup kafasını geri çekecektir. Burada annenin yapması gereken bebeğinden gelen bu sinyalleri iyi takip etmek ve adımını ona göre atmaktır. Bebek ne kadar iştahla yese de 6-8 aylık dönemde ek gıda miktarı 2 çay bardağını geçmemeli ve ek gıda anne sütünün önüne geçmemelidir. Ek gıdaya temkinli yaklaşan bebeği zorla beslemeye çalışmak ise bebeğin beslenme ile ilgili tepki oluşturmasına sebep olabilir, bu da bebeğin tüm yaşamını etkileyecektir.
İlk denenebilecek besinler; yoğurt, sebze püreleri ve meyve püreleridir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta her bir besini tek başına 3 gün deneyip sonra yeni bir besin eklenmesidir. Buna 3 gün kuralı diyoruz ve bunu alerji riski için uyguluyoruz. Bebekte herhangi bir döküntü, kusma, ishal benzeri durum gerçekleşirse o besin bir müddet beslenmeden çıkartılmalıdır. Besin kesildikten sonra belirtilerin geçip geçmediği takip edilmelidir.
Ek gıdaya geçerken yaşanan bir başka sıkıntılı durumsa bebeğin öğürmesidir. Aslında bu tamamen normal bir durumdur. Bebek 6 aydır sadece sıvı olan anne sütüyle beslenmiştir, 6. aydan sonra tanıştığı yoğun, pütürlü ve kıvamlı besinlere karşı öğürerek tepki verebilir. Bu bir reflekstir ve boğulmalara karşı bebeği korumak amaçlı çok kuvvetlidir. Bu tarz besinlerle uyarılar sürdükçe bu refleks zaman içinde kaybolacaktır. Bu arada yine annenin tepkisi çok önemlidir. Eğer anne panik yapıp ani tepkiler verirse bu refleks alışkanlık halini alabilir. Anne korkup bütün besinleri pürüzsüz hale getirirse bebekte bu refleks geç körelecek ve bebek uzun dönemde pütürlü besinlere tepki verecektir. Yapılacak şey besinleri pütürlü, az miktarlarda ve sakince denetmektir.
Bebeğin öğünleri planlanırken bebeğin aile sofrasına oturacak şekilde planlama yapılması iyi olacaktır, bebek bu sayede gözlem yaparak hangi besinleri ne şekilde yiyeceğini öğrenecektir. Hatta alışması amacıyla bebeğin eline göre kesilmiş olgun muz, avokado, elde tutarken dağılmayacak şekilde buharda haşlanmış brokoli, kabak, havuç, patates elma, armut gibi besinler verilebilir. Bu sayede bebek besinlerin dokusunu tanıyacak, kendi kendine beslenmenin keyfini çıkaracak ve bu konuda becerisini arttıracaktır. Bebek kendi kendine beslenirken yine dik oturur pozisyonda olmalıdır, asla yalnız bırakılmamalıdır ve mutlaka izlenmelidir.
Ek gıdaya geçiş döneminde bebeğin ayına göre beslenmesi çeşitlenecek ve farklı besinler denenecektir ancak bazı besinler alerji riskinden dolayı bazılarıysa bebeğin sindirim sisteminin hazır olmamasından dolayı ilk bir yıl verilmemektedir. Bunlar tuz, şeker, bal, inek sütü, bakla, çikolata ve kakaolu besinler, çay ve patlıcandır.
Beslenme alışkanlıklarının ve tercihlerinin temellerinin atıldığı ve zamanla şekillendiği ek gıdaya geçiş dönemi sağlıklı ve doğru seçimlerle yönlendirilmelidir. Bu sıkıntılı ve zorlu gibi görünen dönem anne sabırlı ve sakin olur, bebeğinden gelen tepkilere göre hareket eder, bebeğinin tercihlerine saygı duyarsa gayet keyifli ve heyecanlı bir yolculuğa dönüşecektir.
DİYETİSYEN
Sevgi ERSOY AKÇA
