Felç Nedir?
Felç (stroke-inme) beyni besleyen kan damarlarının ani olarak tıkanması veya bu damarların yırtılarak beyin dokusu içine kanaması ile ortaya çıkan bir tablodur.
Beyin hücrelerinin beslenmesi ve oksijenlenmesi damarlardaki tıkanma veya kanama sonrası bozulur, kısa süre sonra da çok hassas olan beyin hücreleri ölür. Sonuçta kişinin vücudunda ani olarak his kaybı, güçsüzlük, konuşma bozukluğu, görme bozukluğu, yürüme zorluğu, dengesizlik, konfüzyon (şaşkınlık hali) bazen de şiddetli baş ağrısı olur. Hangi beyin bölgesi etkilenmişse o bölgeye ait bulgular ortaya çıkar. Benzer bulgulara yol açabilen beyin tümörleri, beyin enfeksiyonları stroke-inme olarak adlandırılmaz. Stroke-inme terimi sadece beyin damar hastalıklarına (tıkanma veya kanama) bağlı durumları tanımlamak için kullanılır.
Tedavi?
Temelde stroke-inme için 3 tedavi stratejisi vardır; önleyici tedavi; inme sonrası acil tedavi ve inme sonrası rehabilitasyon. Kişiyi inmeden koruyacak tedaviler risk faktörlerine (sigara, yüksek tansiyon, kalp ritim bozuklukları, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği gibi) yönelik tedavilerdir. İnme sonrası acil tedavi duruma göre beyin damarındaki tıkanmayı hızla açmayı veya o sıradaki kanamayı durdurmayı amaçlar, yaşama şansı olan bir kısım beyin hücresini kurtarır. İnme sonrası rehabilitasyon ise kişide kalan yetersizlikleri düzeltmeye ve kişiyi tekrar eski haline ulaştırmaya çalışır.
Hastalığın gidişi?
İnme bir beyin hastalığıdır fakat tüm vücudu etkiler. İnmeye bağlı en sık ortaya çıkan tablolardan biri vücut yarısındaki güçsüzlüktür. Bu duruma hemipleji (vücut yarısında felç) denir. Yatağa bağımlı olmaktan hafif güçsüzlüğe kadar değişik şiddette olabilir. İnmeye bağlı olarak konuşma zorlukları, hafıza bozuklukları, öğrenme güçlüğü, karar verme problemleri de ortaya çıkabilir. İnme geçiren kişilerde sık olarak depresyon ve duygu-davranış bozuklukları da gelişir. Felçli tarafta şiddetli ağrılar, ısı değişikliklerine hassasiyet görülebilir. Felç geçiren bir kişide takip eden 5 yıl içinde yeni bir felç geçirme riski yaklaşık %25’tir.
Araştırmalar?
Tüm dünyada inme ile ilgili araştırmalar sürmektedir. Risk faktörlerinin ayrıntılı olarak belirlenmesi, inmeye bağlı olarak görülen beyin hasarının mekanizmaları araştırılmaktadır. Bilim adamları beynin önemli fonksiyonlarının tekrar düzeltilmesi için yeni ve daha iyi yollar aramaktadır. Yeni görüntüleme yöntemleri ve rehabilitasyon tekniklerinin geliştirilmesi ile beynin inmeye bağlı fonksiyon kayıplarının düzeltilmesi konusunda önemli bir yeteneği olduğu da anlaşılmıştır.
