Çocuk gelişiminde dönüm noktalarından biri olan okul, özellikle ilk defa okula başlayacak olan çocuklar için uyum gerektiren bir süreçtir.
. Bu süreç çocuk için yeni ve daha karmaşık olmakla birlikte, bu süreçte çocuk, birey olarak ilk defa dış dünyaya açılır, oyun çağından çıkmaya, toplumda birey olarak yer almaya başlar ve ailesi dışında farklı bir sosyal çevreye girer.
Çocukların ortalama okula uyum süreci 2-3 hafta arası değişmekle birlikte, çocuk yeterli bedensel, zihinsel, ruhsal ve sosyal olgunluğa erişmişse okula uyum süreci daha kolay ve sağlıklı bir şekilde olmaktadır.
Çocukların okula olan uyumlarını kolaylaştırmak adına, ebeveyn ve eğitimcilere önemli sorumluluklar düşmektedir. Çocuğu en uygun şekilde okula hazırlamak, iyi bir başlangıç yapmak ve okul yaşamı boyunca ihtiyacı olan güveni kazandırmak adına bazı öneriler ve ipuçları:
Doğru Bilgilendirme: Çocuklara okul ile ilgili doğru açıklama yapılmadığında çocuklar okulla ilgili eksik ya da yanlış bilgilerinden yola çıkarak okula karşı korku besleyebilirler. Çocuğa okulla ilgili tüm bilgiler merak ve sevinç uyandıracak şekilde verildiğinde, çocukların okula olan uyumları kolaylaşır, dolayısıyla başarılı bir öğretim hayatının temeli atılmış olur.
Kreş ve Anaokulundan Farkı: Çocuğa okulun, anaokulunun aksine oyundan çok eğitim, öğretim ve kendisini pek çok yönden geliştirmesi için olanaklar sağlayan bir yer olduğu bilgisinin verilmesi, çocuğun okul öncesi eğitim ve ilkokul arasındaki farkı daha iyi anlamasını sağlayacaktır.
Okul Kuralları: Çocuk okula başlarken, gruba uyumlu davranma, okul düzeni, dersler, tenefüsler, öğretmen, oyun zamanları, yemek-tuvalet saatleri, ders dinleme, söz isteme gibi konularda çocuğa gerçekçi bilgiler verilmelidir.
Okul Ziyareti: Okula karar verdikten sonra, okulun tanınması adına çocukla beraber okul ziyareti yapılması ve bu ziyaret sırasında okul binası, kütüphane, spor salonları, tuvaletler, kafeterya gibi çocuğun ihtiyaç duyacağı yerlerin görülmesi çocuğun okula olan uyumu açısından önemlidir. Ayrıca, çocuğun öğretmeni, müdür-müdür yardımcısı, okul hemşiresi ile tanışması da okula olan uyumunu kolaylaştırması açısından tavsiye edilebilir.
Okul Malzemeleri: Okul başlamadan önce ayrılmış olan bütçe çerçevesinde çocukla birlikte; okul çantası, beslenme çantası ve okul malzemelerini almak için okul öncesi alışverişe çıkmak çocuğun okula olan isteğini artıracaktır.
Çocuklar Okuldayken Anne ve Babalar Ne Yapar: Özellikle anne babadan ayrılmakta zorlanan çocuklar, kendileri okuldayken anne ve babalarının nerede olduklarını ve ne yaptıklarını merak edebilirler. Anne ve babaların bu tür sorular karşısında çocuklarına, çocukları okuldayken işlerine zaman ayırdıkları ve okul dönüşünde yeniden görüşüceklerini belirtmelerinde fayda vardır. Bu sayede çocuk, hem anne babanın kendisine ait sorumlulukları olduğunu, hem de okul sonrasında anne babasının yeniden yanında olacağını kavrayacaktır.
Kaygılar Hakkında Konuşma: Çocuğun okulla ilgili kaygıları olduğu ancak konuşmaktan kaçındığını gözlemlendiğinde, bu konuyla ilgili olarak soruları olup olmadığı, aklına takılan herhangi bir şey olursa sorabileceği konusunda çocuklar anne ve baba tarafından teşvik edilmelidir. Belirsizlik çocukların kaygılarının daha çok artmasına neden olmaktadır. Çocukların akıllarındaki soru işaretleri cevaplandığında ise, çocuklar okulla ilgili kendilerini daha güvende ve iyi hissedeceklerdir.
Okula Hazırlık: Okula olan uyumu artırmak adına ilk olarak çocukların okul başlamadan önce uyku düzenlerini ayarlamalarında fayda vardır. Çocukların okullar açılmadan en az 2 hafta önce erken yatmaya teşvik edilmesi önemlidir. Okulun ilk gününün yarattığı telaşı mümkün olduğunca azaltmak adına, çocuğun okul eşyalarını, kıyafet ve ayakkabılarını bir gece öncesinden hazırlamak; hem çocuğun okul öncesi hazırlıklarını rutine dönüştürmek, hem de küçük sorumluluklar alması adına çocuğa katkı sağlayacaktır.
*Çocuğun okula olan uyumunu daha kolaylaştırmak ve dış çevre ile olan etkileşimini artırmak adına, çocukların okul öncesi eğitim almaları, haftanın 1-2 günü 2 ya da 3 saatlik oyun gruplarına katılmaları, sosyal faaliyet veya hobi gruplarıyla desteklenmeleri, yaşıtlarıyla vakit geçirebilecekleri ve iletişim kurabilecekleri park, bahçe gibi alanlarda daha sık yer almaları tavsiye edilmektedir.
*Çocuğun okula olan uyumunu güçlendiren en önemli faktörlerden birisi, herşeyi yapan anne ve babalardır. Çocuğun tüm sorumluluklarını üstlenen anne babalar nedeniyle çocuklar okula başladıklarında uyum sağlamakta güçlük çekmekte ve anne babalarından bağımsızlaşmakta zorlanmaktadır. Okula olan uyumu kolaylaştırmak adına, okul öncesinde çocuklar kendi başına yemek yeme, tuvalet ihtiyacını karşılama ve eşyalarını düzene sokma gibi ufak tefek sorumluluklarla anne baba tarafından desteklenmelidir.
OKUL SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
İlkokul eğitimi çocuğun öğrenme, sosyal ve duygusal pek çok alanda temellerin atıldığı çok önemli bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun gideceği okulu seçerken, ailenin beklenti ve çocukların ihtiyaçları, eğilimi, yetenekleri ve kişiliğine uygun bir karar vermek gerekmektedir.
Okul seçiminde dikkat edilmesi gerekenler:
*Okul seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta her çocuğun birbirinden farklı olduğu ve farklı ihtiyaçlara sahip olduğu bilinciyle hareket etmektir. Buradan yola çıkarak, ailelerin yapacakları çocuklarını çok iyi tanımak ve onların özellik, kişilik, yetenek ve ihtiyaçlarına uygun bir okul seçmeye özen göstermek olmalıdır.
